Đơn ảo, review ảo là vấn nạn trên các sàn thương mại điện tử (TMĐT) tại Việt Nam. Hàng triệu lượt mua, đánh giá toàn 5 sao không còn là chỉ số đáng tin khi người dùng mua hàng qua mạng. Điều này còn tạo ra sự cạnh tranh không lành mạnh, khiến người bán trên sàn phải đua nhau đẩy số để không bị thiệt thòi.

Theo chia sẻ của nhiều người bán trên Shopee với Tri thức - Znews, nền tảng đã có những đợt truy quét vấn nạn đơn ảo, nhưng tình trạng vẫn tiếp diễn. Việc dễ dàng tạo gian hàng mới sau khi shop cũ bị xóa khiến những nỗ lực xử lý trở nên vô nghĩa. Ngoài ra, các sàn vẫn có lỗ hổng trong quản lý, không thể ngăn chặn hoàn toàn tình trạng nêu trên.

Triệu đơn mỗi tháng

Khi tìm kiếm từ khóa “Giày Adidas Superstar” trên nền tảng Shopee, chuyển sang mục bán chạy, người dùng dễ dàng nhìn thấy những sản phẩm có lượng bán đến hàng triệu mỗi tháng. Ví dụ như shop Kittst**** địa chỉ tại Hà Nội bán được 3,6 triệu đôi giày trong 30 ngày gần nhất. Hay một gian hàng khác có tên King.S***** với sản phẩm tương tự, đã bán 2 triệu đôi trong một tháng.

Về lý thuyết, với giá hiển thị khoảng 230.000 đồng/đôi, chủ shop nói trên có thể thu về 828 tỷ đồng. Đây là con số không tưởng với một sản phẩm đang bán trên sàn TMĐT Việt Nam. Đáng nói, tình trạng này xuất hiện ở nhiều ngành hàng. Có những shop mới lập, nhưng sản phẩm nào cũng có lượt mua đến hàng triệu.

Trao đổi với Tri Thức - Znews, ông Nguyễn Thanh Tùng, một người bán ngành hàng phụ kiện trên các nền tảng trực tuyến, cho biết những sản phẩm này đã được “buff đơn ảo”. Đây là thuật ngữ được dùng phổ biến trong mảng bán hàng trực tuyến tại Việt Nam, chỉ các thủ thuật để qua mặt nền tảng, tăng số lượng bán cho một món hàng nào đó, mà không phải lượt mua thực tế từ người dùng cuối.

“Người dùng có thể nhận ra những shop ‘buff đơn ảo’ bằng các so sánh giữa lượt mua với số review (đánh giá). Mức trung bình của nền tảng là 20%. Nếu tỷ lệ này bị chênh quá nhiều, khách hàng nên cân nhắc”, ông Đỗ Quang Huy, chuyên gia mảng TMĐT, Giám đốc công ty Ecotop, chia sẻ.

Lý do là việc đẩy đơn ảo được thực hiện bằng cách thêm vào lựa chọn khác để đẩy số lượng. Việc dùng các tài khoản mua hàng đánh giá sẽ để lộ việc buff đơn ảo, không hiển thị đúng món hàng.

Như trường hợp shop ở trên, bán tới 3,6 triệu sản phẩm mỗi tháng nhưng lượng đánh giá chỉ có 107 lượt, tỷ lệ chưa đến 0,003%.