Chọn thành lập công ty hay hộ kinh doanh khi khởi nghiệp?
Lê Mai Hương 19/06/2025 13:04Copy link & title
Bạn đang ấp ủ ước mơ kinh doanh và đứng trước lựa chọn mô hình hoạt động: Hộ kinh doanh cá thể hay Thành lập Công ty? Đây là câu hỏi kinh điển mà rất nhiều người khởi nghiệp băn khoăn. Thực tế, không có "đáp án chung" cho tất cả mọi người, bởi mỗi mô hình sẽ phù hợp với những mục tiêu, quy mô và nhu cầu. BigSeller sẽ đi sâu phân tích, so sánh chi tiết hai loại hình, giúp bạn đưa ra quyết định sáng suốt nhất cho hành trình kinh doanh của mình!
Trước khi đi vào chi tiết, hãy cùng điểm qua những khác biệt cơ bản giữa hai mô hình này về các yếu tố như thuế, hóa đơn, sổ sách và tiềm năng phát triển. Việc hiểu rõ những điểm này sẽ là nền tảng để bạn chọn đúng "bến đỗ" pháp lý cho doanh nghiệp của mình.
Trước khi đi vào chi tiết, hãy cùng điểm qua những khác biệt cơ bản giữa hai mô hình này về các yếu tố như thuế, hóa đơn, sổ sách và tiềm năng phát triển. Việc hiểu rõ những điểm này sẽ là nền tảng để bạn chọn đúng "bến đỗ" pháp lý cho doanh nghiệp của mình.
1. Thành lập Công ty
Mô hình công ty thường được lựa chọn khi bạn có tầm nhìn dài hạn, muốn mở rộng quy mô, thu hút đầu tư hoặc đơn giản là muốn xây dựng một thương hiệu chuyên nghiệp, bền vững.
1.1. Thuế và lệ phí khi lập Công ty
Lệ phí môn bài của Công ty là 2 - 3 triệu đồng/năm. Nếu có chi nhánh, mỗi chi nhánh nộp 1 triệu đồng/năm.
Thuế Giá trị gia tăng (GTGT) (Phương pháp khấu trừ): Đây là điểm lợi thế lớn! Công ty được phép khấu trừ thuế GTGT đầu vào (những hóa đơn mua hàng, dịch vụ phục vụ kinh doanh) với thuế GTGT đầu ra (thuế trên doanh thu bán hàng), giúp tối ưu chi phí thuế nếu có nhiều hóa đơn đầu vào hợp lệ.
Thuế Thu nhập cá nhân (TNCN): Công ty có trách nhiệm khấu trừ TNCN của nhân sự nếu có phát sinh chi trả lương, thưởng.
Thuế Thu nhập doanh nghiệp (TNDN): Mức phổ biến là 20% trên lợi nhuận. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng chỉ những chi phí có hóa đơn hợp lệ và phục vụ hoạt động sản xuất, kinh doanh mới được tính vào chi phí hợp lý để giảm trừ lợi nhuận chịu thuế.
Các loại thuế khác cần xem xét vào việc tùy thuộc vào ngành nghề kinh doanh, công ty có thể phải nộp thêm các loại thuế đặc thù như thuế nhập khẩu, thuế bảo vệ môi trường, v.v.
1.2. Hóa đơn và sổ sách của Công ty
Công ty bắt buộc phải có hóa đơn hợp lệ cho mọi giao dịch mua bán từ 200.000 VNĐ trở lên để được tính vào chi phí. Ngoài ra cần phải có hồ sơ lương và hợp đồng lao động đầy đủ cho người lao động.
Mọi doanh thu phát sinh đều phải được xuất hóa đơn theo quy định. Công ty phải thực hiện kê khai thuế định kỳ theo tháng hoặc quý.
Công ty ắt buộc phải làm sổ sách kế toán và lập báo cáo tài chính đầy đủ, chi tiết theo đúng quy định của Bộ Tài chính. Điều này đòi hỏi sự chuyên nghiệp và thường cần đến kế toán có kinh nghiệm.
2. Hộ kinh doanh cá thể
Hộ kinh doanh cá thể phù hợp với những ai mới bắt đầu, kinh doanh với quy mô nhỏ, ít nhân sự và mong muốn các thủ tục đơn giản hơn.
2.1. Thuế và phí của hộ kinh doanh
Đối với hộ kinh doanh, các khoản thuế và phí thường đơn giản và ít phức tạp hơn đáng kể so với mô hình công ty. Hàng năm, hộ kinh doanh sẽ phải nộp lệ phí môn bài dao động từ 300.000 đến 1.000.000 đồng, tùy thuộc vào mức doanh thu đạt được. Bên cạnh đó, thuế Thu nhập cá nhân (TNCN) và thuế Giá trị gia tăng (GTGT) sẽ được tính theo tỷ lệ phần trăm trên tổng doanh thu, với các mức khác nhau tùy thuộc vào ngành nghề kinh doanh cụ thể – ví dụ, thuế TNCN có thể từ 0.5% đến 5%, còn thuế GTGT từ 0% đến 5% trên doanh thu. Ngoài ra, các loại thuế khác phát sinh hầu như không đáng kể, giúp giảm bớt gánh nặng tuân thủ cho các chủ hộ kinh doanh.
Điểm cực kỳ quan trọng và là một lợi thế lớn cho các hộ kinh doanh nhỏ chính là chính sách miễn thuế. Cụ thể, nếu tổng doanh thu của hộ kinh doanh trong một năm dương lịch đạt dưới 100 triệu đồng, họ sẽ được miễn hoàn toàn cả ba loại thuế cơ bản nêu trên, bao gồm lệ phí môn bài, thuế GTGT và thuế TNCN. Điều này tạo điều kiện thuận lợi và giảm đáng kể chi phí ban đầu, khuyến khích các cá nhân và hộ gia đình thử sức với các hoạt động kinh doanh quy mô nhỏ.
2.2. Hóa đơn và sổ sách của hộ kinh doanh
Đối với các hộ kinh doanh nhỏ (hộ khoán) hoặc kê khai từng lần, chỉ cần xuất hóa đơn khi khách hàng có yêu cầu. Các hộ kinh doanh có quy mô lớn hơn (hộ kê khai) vẫn phải xuất hóa đơn đầy đủ và làm sổ sách.
Hộ kinh doanh làm sổ sách kế toán theo Thông tư 88/2021/TT-BTC, với mẫu biểu đơn giản và ít chi tiết hơn so với doanh nghiệp. Hộ kinh doanh vẫn phải nộp thuế dựa trên doanh thu, ngay cả khi không có đủ hóa đơn đầu vào để khấu trừ, đây là điểm khác biệt lớn so với công ty.
Về việc kê khai thuế, hộ kinh doanh có những quy định rõ ràng tùy theo hình thức và tần suất hoạt động. Cụ thể, các hộ kinh doanh thuộc diện hộ kê khai và hộ lớn sẽ thực hiện kê khai thuế định kỳ theo tháng hoặc quý. Riêng với hộ khoán, việc kê khai và nộp thuế sẽ được thực hiện theo năm. Ngoài ra, trong trường hợp có giao dịch kinh doanh phát sinh đột xuất (từng lần), hộ kinh doanh phải kê khai và nộp thuế trong vòng 10 ngày kể từ ngày phát sinh giao dịch.
Theo Điều 11 Nghị định 123/2020/NĐ-CP được sửa đổi bởi khoản 8 Điều 1 Nghị định 70/2025/NĐ-CP, quy định về hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền, từ ngày 01/6/2025, hộ kinh doanh có doanh thu 1 tỷ đồng trở lên (doanh thu hằng năm) phải sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền kết nối chuyển dữ liệu điện tử với cơ quan thuế.
Ngoài ra, các hộ kinh doanh khác bắt buộc phải sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền bao gồm:
- Hộ kinh doanh có sử dụng máy tính tiền nhưng chưa kết nối chuyển dữ liệu điện tử với cơ quan thuế.
- Hộ kinh doanh có quy mô về doanh thu, lao động đáp ứng từ mức cao nhất về tiêu chí của doanh nghiệp siêu nhỏ theo quy định pháp luật về hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa phải thực hiện chế độ kế toán và nộp thuế theo phương pháp kê khai.
3. Chọn thành lập công ty hay hộ kinh doanh khi khởi nghiệp?
Như bạn đã thấy, việc lựa chọn giữa thành lập công ty hay hộ kinh doanh không chỉ là một quyết định pháp lý đơn thuần, mà còn là yếu tố chiến lược quan trọng định hình tương lai doanh nghiệp. Mỗi mô hình đều có những ưu điểm, nhược điểm riêng về thuế, hóa đơn, sổ sách và khả năng mở rộng. Việc quyết định giữa Công ty và Hộ kinh doanh phụ thuộc hoàn toàn vào mục tiêu, quy mô và định hướng phát triển của bạn:
Chọn Công ty nếu bạn muốn mở rộng quy mô kinh doanh, có ý định thuê nhiều nhân sự, cần tiếp cận các nguồn vốn vay lớn từ ngân hàng, hoặc muốn xây dựng một thương hiệu uy tín, hoạt động bài bản và chuyên nghiệp. Mô hình này giúp bạn dễ dàng tách bạch tài chính cá nhân và doanh nghiệp.
Chọn Hộ kinh doanh nếu bạn kinh doanh với quy mô nhỏ lẻ, không có nhu cầu mở rộng quá lớn, ít phát sinh hóa đơn đầu vào, và mong muốn quy trình thủ tục pháp lý, kế toán đơn giản hơn. Đặc biệt, nếu doanh thu dự kiến dưới 100 triệu/năm, hộ kinh doanh sẽ được hưởng ưu đãi miễn thuế.
Bạn đang ở mô hình nào? Bạn muốn phát triển theo hướng nào? Hãy cân nhắc kỹ lưỡng các yếu tố trên và dựa vào tình hình thực tế của mình để đưa ra lựa chọn phù hợp nhất, đặt nền móng vững chắc cho sự thành công của doanh nghiệp bạn.
Kết luận
Hãy dành thời gian cân nhắc kỹ lưỡng mục tiêu dài hạn, quy mô hoạt động dự kiến và nguồn lực hiện có để đưa ra quyết định phù hợp nhất với con đường khởi nghiệp của bạn. Việc hiểu rõ và lựa chọn đúng mô hình ngay từ đầu sẽ là nền tảng vững chắc, giúp bạn tự tin phát triển và đạt được thành công bền vững trong kinh doanh! Và bạn chọn bất cứ mô hình nào đi chăng nữa, khi cần dùng phần mềm quản lý bán hàng thì chắc chắn BigSeller sẽ là một lựa chọn phù hợp nhất đấy!
🔴 Đăng ký tài khoản BigSeller để sao chép sản phẩm miễn phí!
Từ hoạt động OMS (Hệ thống quản lý đơn hàng) đến đồng bộ hóa kho, để WMS (hệ thống quản lý kho) hoạt động có hiệu quả với các công cụ tiếp thị chính xác và hoạt động thông minh giúp cửa hàng của bạn nổi bật trong thị trường có tính cạnh tranh cao. BigSeller hiện được hơn 930.000 người dùng ở Đông Nam Á tin tưởng.
👉 Click Đăng ký BigSeller 👈 để biết thêm chi tiết. và bắt đầu con đường hoạt động hiệu quả của bạn ngay lập tức! Hãy sử dụng BigSeller ngay để trở thành big seller trong thời gian sớm nhất!
Sử dụng BigSeller để trở thành big seller.
Lê Mai Hương
Chào bạn, tôi là Lê Mai Hương, Biên tập viên nội dung tại BigSeller. Với 8 năm gắn bó cùng sự phát triển sôi động của ngành Thương mại điện tử và 4 năm trực tiếp làm việc với các giải pháp quản lý bán hàng đa kênh, tôi có cơ hội tiếp cận và hiểu rõ những thách thức mà các nhà bán hàng online đang đối mặt. Mục tiêu của tôi khi xây dựng nội dung tại BigSeller là mang đến những kiến thức, kinh nghiệm và chiến lược thiết thực nhất, giúp bạn tối ưu quy trình, quản lý hiệu quả hơn.
